Choroba hemoroidalna jest najczęściej występującą chorobą proktologiczną w populacji ludzi dorosłych, a zachorowalność na tę chorobę wzrasta wraz z wiekiem. Epidemiologia schorzenia różni się w zależności od źródeł i od wieku pacjentów, jednak przypuszcza się, że może występować u około 40% dorosłej populacji [1]. Liczba ta może być jednak niedoszacowana, gdyż wielu pacjentów cierpiących na tę dolegliwość nie zgłasza się do lekarza. Czym są hemoroidy, jak dochodzi do ich powstania i jak sobie z nimi radzić?
Hemoroidy – co to takiego?
Fizjologicznie w kanale odbytu każdego człowieka występują tzw. guzki krwawnicze. Są to poduszkowate jamiste naczynia żylne umiarkowanie wypełnione krwią. Ich funkcją jest uszczelnianie odbytu, a więc umożliwiają one kontrolowanie oddawania stolca oraz gazów. Gdy jednak guzki krwawnicze wypełnią się nadmiernie krwią, ulegają powiększeniu i mogą dawać przykre objawy – mamy wtedy do czynienia z hemoroidami. Wyróżnia się dwa typy hemoroidów – zewnętrzne (widoczne jako sinawe guzki w okolicy odbytu) oraz wewnętrzne (wyczuwalne jedynie palcem w trakcie badania odbytu).
Objawy na jakie najczęściej skarżą się pacjenci z chorobą hemoroidalną to krwawienia z odbytu, świąd i pieczenie w okolicy odbytu, ból, podrażnienie oraz dyskomfort okolicy odbytu, czy też wypadanie hemoroidów wewnętrznych poza kanał odbytu. W zależności od występujących objawów, można określić stopień choroby hemoroidalnej (I-IV), co jest przydatne przy doborze leczenia [2-5].
| Stopień choroby hemoroidalnej | Zalecane postępowanie |
| I – guzki krwawnicze są na zewnątrz niewidoczne, nie wypadają; mogą występować niewielkie krwawienia | leczenie zachowawcze: dieta, zmiana stylu życia, leki miejscowe i działające ogólnie (np. diosmina) |
| II – guzki krwawnicze uwypuklają się na zewnątrz podczas parcia, ale samoistnie powracają; krwawienia są częstsze | leczenie zachowawcze jak wyżej; jeśli występują większe krwawienia dodatkowo leczenie zabiegowe |
| III – guzki krwawnicze wypadają, nie cofają się i pacjent musi je sam ręcznie odprowadzać; występują większe krwawienia | leczenie zachowawcze jak wyżej; plus leczenie zabiegowe lub operacyjne (przy bardzo obfitych krwawieniach) |
| IV – guzki krwawnicze są na stałe wypadnięte poza kanał odbytu i nie dają się odprowadzić; krwawienia są częste i obfite; hemoroidy w 4-tym stopniu często współistnieją z zakrzepicą żył przyodbytowych | leczenie zachowawcze jak wyżej; leczenie operacyjne |
Co sprzyja powstawaniu hemoroidów?
Częstość występowania hemoroidów rośnie wraz z wiekiem, najczęściej dotyczy osób w wieku 45-65 lat. Poza wiekiem, innymi czynnikami ryzyka choroby hemoroidalnej są:
- zaparcia,
- przedłużone parcie na stolec,
- zaleganie kału w bańce odbytnicy,
- siedzący tryb życia (w tym również siedzący tryb pracy, np. u kierowców),
- ciąża i okres okołoporodowy,
- złe nawyki żywieniowe, w tym dieta uboga w błonnik,
- uprawianie niektórych sportów, np. podnoszenie ciężarów [5].
Leczenie hemoroidów – co warto wiedzieć?
W leczeniu choroby hemoroidalnej należy wziąć pod uwagę stopień zaawansowania choroby, dolegliwości subiektywne pacjenta, jego wiek i stan ogólny, tryb życia i zawód, a także psychiczne nastawienia pacjenta do sposobu leczenia. Większość chorych powinna być wstępnie leczona zachowawczo. Podstawowym elementem takiego leczenia jest dieta przeciwzaparciowa, bogata w błonnik oraz umiarkowana aktywność fizyczna. Elementem leczenia zachowawczego jest również farmakoterapia, w której stosuje się leki działające ogólnie i miejscowo. Szeroko stosowane w leczeniu choroby hemoroidalnej, zarówno w fazie ostrej, jak i przewlekłej są leki doustne zawierające flawonoidy, głównie diosminę i hesperydynę (zmikronizowaną frakcję flawonoidową).
W bardziej zaawansowanych stadiach, prócz leczenia zachowawczego, konieczne jest również skorzystanie z metod leczenia zabiegowego oraz operacyjnego, o których decyduje proktolog [3,4].
Leki z diosminą w leczeniu hemoroidów – działanie i skuteczność
Diosmina wykazuje szereg właściwości, które wykorzystuje się w leczeniu choroby hemoroidalnej – działanie antyoksydacyjne, przeciwzapalne, zmniejszające przepuszczalność naczyń krwionośnych, przeciwobrzękowe, zwiększające napięcie naczyń żylnych, poprawiające drenaż limfatyczny, czy zmniejszające kruchość naczyń krwionośnych.
Leki z diosminą, np. DIH MAX COMFORT stosuje się w zaostrzeniach, a więc przy nasilonych objawach choroby hemoroidalnej (tygodniowa kuracja – 3000 mg/dobę przez 4 dni oraz 2000 mg/dobę przez 3 dni). Po zmniejszeniu/ustąpieniu objawów, stosowanie leku można kontynuować przez 2 lub więcej miesięcy w zmniejszonej dawce do 1000 mg/dobę [6-8].
Badania wskazują, że stosowanie flebotoników (m.in. diosminy) w chorobie hemoroidalnej obniża ryzyko krwawienia o 88%, odczuwanie świądu o 77%, a także ryzyko krwawień pozabiegowych o 82% [7].
Stosowanie diosminy w leczeniu hemoroidów ma również udokumentowaną skuteczność w zmniejszaniu objawów hemoroidów, takich jak krwawienie, ból, świąd, parcie, wyciek z odbytu, a co ważne – zmniejsza również ryzyko nawrotów tej przykrej dolegliwości [1,6,7].
Bibliografia:
- Godeberge P, et al.: Micronized purified flavonoid fraction in the treatment of hemorrhoidal disease. J Comp Eff Res, 2021, 10(10), 801-813.
- Jawień A, Jankowski M, Banaszkiewicz Z. Choroba guzków krwawniczych odbytu. Przew Lek 2003, 6, 10, 84-88.
- Ciesielski P, et al.: Standardy leczenia choroby hemoroidalnej w Europie i Stanach Zjednoczonych. Nowa Med 2021; 28(2), 67-79.
- Obcowska A, Kołodziejczak M. Choroba hemoroidalna – współczesne poglądy na temat etiopatogenezy oraz metod leczenia. Przegląd piśmiennictwa. Nowa Med. 2016; 23(2): 61-76.
- Mańka M. Farmakoterapia choroby hemoroidalnej. Lek w Polsce, vol 29, nr 11/12’19.
- Sheikh P, et al.: Micronized Purified Flavonoid Fraction in Hemorrhoid Disease: a systematic review and meta-analysis. Adv Ther, 2020, 37: 2792-2812.
- Perera N, Liolitsa D, Iype S, Croxford A, Yassin M, Lang P, Ukaegbu O, van Issum C. Phlebotonics for haemorrhoids. Cochrane Database Syst Rev. 2012 Aug 15;(8):CD004322.
- CHPL DIH MAX COMFORT.
